VV Oudehaske maakt korte metten met (afval)kosten

Herbruikbare bekers (én meer clubgevoel!)Bij VV Oudehaske in Friesland zijn de wegwerpbekertjes verleden tijd. Er is al geproost met gloednieuwe, herbruikbare bekers met het logo. Het is niet de enige ‘groene’ stap en de vereniging deelt graag haar ervaringen in de strijd tegen afval.

Kantinebeheerder Bert Koopmans en Hanneke Schmeink zijn de trekkers van de veranderingen bij VV Oudehaske. Hanneke heeft twee kinderen die bij de vereniging voetballen. Door haar werk voor onder andere Circulair Friesland weet ze veel van duurzame afvalverwerking en denkt ze hier graag over mee: “De ene ouder helpt om nieuwe douches te metselen. Ik kan toevallig dit. Mijn kinderen noemen me een ‘groen gekkie’. Het is echt mooi als wij andere verenigingen ook kunnen inspireren. Je hoort als vereniging de nieuwe regel: ‘geen single use plastics’. Maar de vraag is: hoe dan? We hebben het nu voor elkaar en we delen graag onze ervaring.”

Meer over de aanpak: de verenigingsbeker als collector’s item

Voor kantinecoördinator Bert Koopmans is het logisch om de hoeveelheid afval te verminderen: “Ik doe dit werk nu zo’n vijftien jaar en destijds hadden we ook gewoon met kop en schotel. In de loop der jaren werden het allemaal papieren of plastic bekertjes.” Sinds de nieuwjaarsreceptie van 2023 schenkt de vereniging drank in herbruikbare bekers.  

Bert: “Het was echt een lang traject, want het duurt het even voor je de neuzen dezelfde kant op hebt. Nu we het eenmaal hebben uitgerold, valt het me eigenlijk mee. Iedereen werkt mee en de meeste leden zeggen: wat goed dat we dit doen.”

Hanneke: “De vraag die we het meeste krijgen: nemen mensen die bekers niet mee? Er staat toch ons logo op en het is een fijn formaat. Het is juist de bedoeling dat mensen de beker aantrekkelijk vinden, want anders is de overstap lastig. En eigenlijk is het ook bijzonder als iemand denkt: ‘Wat gaaf, die wil ik mee naar huis’. Het levert goede gesprekken op over de waarde van zo’n herbruikbare beker.”

Tot nu toe werden alle bekers gewoon ingeleverd. Hanneke: “We hebben er ook een grapje op gezet: ‘Start derde helft. Rust. Einde wedstrijd? Lever je beker weer in!’ We werken niet met statiegeld. Dat betaal je toch ook niet als je een glas in een café krijgt?” 

Bert: “Onze vrijwilligers achter de bar vragen gewoon of mensen ze weer terugbrengen. De tegenstander zal hem in elk geval niet meenemen, haha.”

Vanaf 2024: single-use plastic verboden

Het aanbieden van single use-plastic, ofwel wegwerpplastic, is vanaf januari 2024 ook in kantines verboden. Hanneke: “Mijn zorg is dat veel bedrijven en organisaties dan overstappen op biobased wegwerpbekers. Biobased is fantastisch, maar niet als wegwerp. Die bekers belanden meestal gewoon in de verbrandingsoven. Zonde van de natuurlijke materialen. Dit is het moment om over te stappen op een echt duurzame oplossing. Herbruikbare bekers zijn uiteindelijk ook goedkoper. Je hebt minder structurele inkoop en minder afvalkosten. Groothandels kunnen op dit punt ook meer doen. Waarom bieden die vaak alleen glas of wegwerpservies?”

De duurzame oplossing

De vereniging moest dus zelf veel research doen om de ideale beker te vinden. Bert: “We hebben er echt werk van gemaakt. Voor ons was doorzichtig een voorwaarde, want je wilt van een afstand kunnen zien wat jeugdleden in de beker hebben.”

Hanneke: “Door mijn werk heb ik veel contacten en kon ik veel uitzoeken. Wij kozen voor bekers van puur polyproyleen (PP) van Cupconcept. Dat betekent dat er geen mix van plastics is gebruikt en dat je het materiaal ook weer makkelijk kan hergebruiken. Onze leverancier neemt eventuele kapotte bekers in en maakt daar weer nieuwe producten van. Het mooist is biologisch afbreekbare herbruikbare bekers. Toen wij de keuze maakten, had je daar nog geen doorzichtige variant van, maar die bestaat inmiddels ook van Happy Cups.”

Pvc-buis aan de prullenbak 

De bekers zijn dus aantrekkelijk, waardoor mensen al aanvoelen dat ze niet in de prullenbak horen. Daarnaast kiest de vereniging bewust voor positieve communicatie. En: inleveren moet zo makkelijk mogelijk zijn. Aan alle prullenbakken hangen buizen om ze in te doen. Hanneke: “Ook hierbij hebben we gezocht naar de meest duurzame oplossing. Pvc is belastend voor het milieu, maar alternatieven zijn duur en bovendien moet je dan weer iets nieuws kopen. Wij deden dus een oproep voor oude resten pvc-buis. Al snel hadden we genoeg bruikbare stukken die een mooie tweede leven krijgen. Het was echt een soort zaterdagochtend knutselclub. Ook door die actie raken mensen betrokken bij dit thema.”

Weg met wegwerpbekers: 3 gouden tips uit Oudehaske

1.Kies voor echt duurzame herbruikbare bekers. Kies voor biobased of PP-bekers. Die zijn gemakkelijker te recyclen dan bekers met een mix van plastics. 

2.Maak de bekers aantrekkelijk en zorg voor vrolijke communicatie. Zo nemen mensen graag de moeite om ze mooi te houden en in te leveren. Oudehaske koos voor het logo en een grap op de beker. Stimuleer gasten op een positieve, humorvolle manier om de beker in te leveren en leg uit waarom je het doet.

3.Expert-vrijwilligers. Vaak is er wel een lid, ouder of vrijwilliger die kennis heeft van bijvoorbeeld communicatie of juist de technische kant van afvalbesparing. Misschien heeft diegene geen tijd om structureel iets te doen, maar misschien is het wel een optie om een uur mee te denken of om een mailtje te sturen om je in contact te brengen met een interessante leverancier of expert.

Ambassadeurs verzamelen

Hanneke benadrukt dat het zoeken naar medestanders belangrijk is: “Het begon hier in de kantine, toen gingen we naar het bestuur en vervolgens naar de leden. Bovendien betrekken we zoveel mogelijk mensen erbij. In ons eerste zit bijvoorbeeld een jongen die een communicatie-opleiding doet. Hij helpt met bijvoorbeeld de persberichten. Een andere vader is handig en die maakt extra inzamelbakken voor de statiegeldflesjes. Dat is een ander thema waar we echt vooruitgang boeken. We maken veel kleine en grote stappen en krijgen ook steeds meer ambassadeurs.”

Samen inkopen voor zero waste

Bert heeft inmiddels de afvalstroom helemaal geanalyseerd en blijft zoeken naar nieuwe mogelijkheden om wegwerp uit te bannen. Een ‘zero waste’-kantine is de ambitie. De sausflessen zijn vervangen door hervulbare pompen en de handzeep is gescreend op micoplastic. Bert: “Waar we nu nog naar kijken zijn de bijvoorbeeld de patatbakjes. De oplages van herbruikbare versies zijn te groot voor ons. Daar zou je als verenigingen de samenwerking moeten zoeken.” 

Hanneke kijkt ook alweer naar de volgende slimme afvaloplossingen: “Mooi nieuw streven: oesterzwammen kweken op onze koffiedrap. Ik heb al een jongen uit het eerste gevonden die kok is en die daar met mij straks bitterballen van gaat maken.”  

Het is duidelijk dat de mensen bij vv Oudehaske vol voor een groene club gaan. Naast het thema afval, maken ze ook stappen naar een energieneutrale vereniging.

Ook een succesverhaal delen? Mail info@degroeneclub.nl